Direct naar artikelinhoud

Dürrenmatt vertelt een huiveringwekkend verhaal

Huiveringwekkend verhaal over een kamparts

Friedrich Dürrenmatt, gestorven eind 1990, was een van de bekendste Zwitserse auteurs; schrijver van succesvolle toneelstukken als Der Besuch der alten Dame (1955) en Die Physiker (1961). Maar voor hij beroemd werd, kende hij moeilijke tijden. Rond 1950 voelde hij zich een 'afgedankte dramaturg' en was zijn financiële situatie precair. Hij besloot enkele misdaadromans te schrijven. 'Ik trek me terug op een terrein, waar niemand literatuur vermoedt en ik produceer ze daar.'

En zo ontstonden binnen enkele jaren Der Richter und sein Henker, waarvan wereldwijd 6,5 miljoen exemplaren werden verkocht, en Der Verdacht, waarvan nu een Nederlandse vertaling (De verdenking) is verschenen. Politiecommissaris Bärlach uit Bern is in beide misdaadromans de hoofdpersoon. Deze eigenzinnige rechercheur streeft naar gerechtigheid, maar is geenszins tevreden over de manier waarop de wet wordt gehandhaafd. Bij gebrek aan fantasie laat de politie de grote boeven lopen en sluit de kleine op. En dus werpt hij zichzelf op als rechter in Der Richter und sein Henker.

De verdenking

Friedrich Dürrenmatt.
Fictie.
Uit het Duits vertaald door Ria van Hengel.
Athenaeum-Polak & Van Gennep; 158 pagina's; euro 19,99.

In De verdenking ligt Bärlach in een ziekenhuis, waar hij aan kanker werd geopereerd. Hij heeft nog maar een jaar te leven. In het ziekenhuis wordt hij gepensioneerd, wat hem niet belet vanuit zijn bed onderzoek te verrichten naar een arts die ervan wordt verdacht oorlogsmisdaden te hebben gepleegd. In het concentratiekamp Stutthof bij Danzig (nu Gdansk) zou hij zonder verdoving gevangenen hebben geopereerd, waarbij deze meestal stierven. Hij verrichtte zijn beulswerk onder de naam Nehle, maar in werkelijkheid was hij de Zwitserse arts Emmenberger. Onder die naam keerde hij na de oorlog terug naar Zwitserland, waar hij in Zürich een privékliniek voor vermogende patiënten ging leiden.

Het is een huiveringwekkend verhaal dat Dürrenmatt hier vertelt. Bärlach laat zich overplaatsen naar het ziekenhuis van Emmenberger, weliswaar incognito, maar zijn ware identiteit wordt snel ontdekt. Hij loopt groot gevaar. De sadistische kamparts is niet veranderd. Hij voert nog steeds operaties uit zonder narcose en Bärlach zal zijn volgende slachtoffer worden. Maar eerst wordt de angstige rechercheur geconfronteerd met twee cynische visies op het leven, waaronder die van de gewetenloze Emmenberger die niet gelooft in gerechtigheid maar in vrijheid; de vrijheid om misdaden te begaan. 'Ik heb me overgegeven aan dat wat me vrij maakte, aan moord en folteren.' De lezer die op spanning hoopt, kan tevreden zijn.

De lezer die op spanning hoopt, kan tevreden zijn