Overal wordt oorlog gevoerd terwijl de belangrijkste soldaat met de nodige regelmaat tegen onze deur klopt: moedertje Natuur. Dat is de voornaamste boodschap van Schätzing, die op niet mis te verstane wijze een waarschuwing afgeeft over wat wij voor slechts met onze planeet uitspoken. Het boek leest als drie jaargangen National Geographic, maar dan met Red Alert in dikke letters op de cover van elke editie.
Tekst & uitleg
Hoe omineus en uitgebreid ook, De Zwerm heeft de vaart van een TGV en kent een goede opbouw. Telkens als er tekst en uitleg nodig is om een en ander wetenschappelijk uit te leggen, voert Schätzing een minder goed geïnformeerd persoon ten tonele opdat een specialist zijn of haar kennis uitgebreid kan komen opdissen. Klimatologen, biologen, geologen, scheikundigen, natuurkundigen: een heel bataljon indrukwekkende knappe koppen babbelen in begrijpelijke taal over de werking van enzymen, bacteriën, oceaanwormen, walvissoorten, aardlagen, continentaal plat, methaangassen, kwallen, olieboortorens, lichtgevend diepzeegebroed enzovoorts. Het is duidelijk te merken dat Schätzing grondige research heeft verricht, en zich gedurende vijf jaar liet overvoeren met informatie van kenners om zijn plot te verantwoorden.
Mokerslag
Saai is dat geenszins, want naast de ecologische mokerslag weet Schätzing ook dat hij een thriller aan het schrijven is. Voordat echt de pleuris uitbreekt na een paar honderd pagina's - en die komt dan ook met maagkrampende schokgolven - beschrijft hij met ijzingwekkende precisie grote en kleine rampen die plaatsvinden ter zee. Overal ter wereld worden mensen het slachtoffer van onbegrijpelijke natuurverschijnselen, en naarmate hij naar het Grote Armageddon toeschrijft, worden die hoofdstukjes van wat men constateert in Noorwegen, Duitsland, IJsland, Peru, Chili, Australië en meer van die observatieposten, steeds korter. Het is bijna filmisch qua structuur. Op de boekflap wordt de omvangrijke catastrofe die erop volgt al prijsgegeven, maar als die dan komt heeft het nog altijd de kracht van een H-bom.
Slachtbank
Het maakt de Zwerm als thriller anders dan andere. In de regel zijn het personages die gevaar lopen dus voor wie we peentjes gaan zweten (mits de auteur zijn vak verstaat), maar zulke karakters zijn er hier niet. Er zijn enkele personages als de semi-indiaan Anawak en een Scandinavische professor die van het begin tot het eind meespelen. Schätzing leidt verder gewoon de hele mensheid an sich als lammeren naar de slachtbank, en slaat geen gelegenheid over om ons in te peperen dat het toch echt onze eigen schuld is. Dat is natuurlijk niet helemaal waar, want wat heeft de gemiddelde boerenlul nou voor inspraak bij multinationals die winst boven milieubewustzijn stellen. In de Noordzee stonden al tig boortorens voordat we überhaupt wisten wat dat waren. En al weten we het nu, wat kan die zelfde gemiddelde pichem er nou aan doen?
Voorzienigheid
Schätzing is gelukkig niet het type boomknuffelaar dat een pleidooi houdt voor birds & bees, want dat had geen 900 pagina's de vlam erin gehouden. Hij heeft een thriller afgeleverd waarin hij met veel science fiction-elementen en fantasie laat zien hoe dodelijk de mens voor zijn eigen planeet is. En enige voorzienigheid kan de man niet ontzegd worden, want De Zwerm was vorig jaar in Duitsland al een lel van een hit voordat de echte tsunami toesloeg. Waar hij wel sterk mee de bocht uitvliegt is met zijn anti-Amerikanisme, en dat is nogal ironisch. Want er zijn plannen voor een verfilming, en om dat groots genoeg te kunnen aanpakken zal hij toch echt bij de vermaledijde Amerikanen moeten aankloppen.
Frank Schätzing - De Zwerm. A.W.
Bruna Uitgevers BV.